شربت آلوبالو خشک

معمولاً در اوایل بهار الی رسیده میوه ها به مصرف میرسد .



شربت آلوبالو تازه

آلوبالو را شسته هسته و چوبک آن را برطرف میکنم .(هسته و چوبک آلوبالو برای درمان درد گرده خیلی مفید است . لهذا نگهدارید ) توسط مکسر آلبالو را مکس میکنیم . با اضافه نموده قدری آب و بوره نوش جان کنید . همچنان برای تزیین گیلاس شربت از آلوبالو استفاده میکنیم .

برفک آلوبالو :

آلوبالو ها شسته هسته و چوبک آن رابرف کرده مکس نموده با بوره شیرین میکنیم . قدری یخ را رنده نموده  رویش شریت علاوه  نموده نوش جان کنید .

نوت :

مدت نگهداری آلبالو تر کرده  یک هفته میباشد .

آلبالو را نظر به مصرف و تعداد نفر تر  کنید .

شربت آلبالو افغانی

مواد لازم

۱- آلوبالو خشک یک کیلو

۲- آب یک لیتر

۳- بوره



طرز تهیه :

ابتدا آلبالو را چند آب پاکیزه شسته در بین ظرف که زنگی نباشد ! انداخته و بالایش آب علاوه نموده در جای محفوظ و سرد میگذاریم .

بعد از یک روز آب آلوبالو را در بین گیلاس ها گرفته معه بوره در صورت گرمی هوا با اضافه نموده توته های یخ نوش جان میکنند . دوباره بالای آلبالو مذکور آب میریزند .

یک روز بعد شربت را نوشیده وآلوبالو ها را درآخیر باشربت یاهم با نمک  نوش جان  کنید !

آشک گندنه هوسانه لذیذ افغانی

آشک

خمیرآش مانند آش آماده میگردد. آشک درافغانستان عزیزاز گندنه

وگوشت طبخ میگردد .

به شکل های مختلف نیم دایره و شکل مزاری روی  انگشتان

دست  تاب داده میشود .

 تهیه میگردد . من برای شما عزیزان طرز تهیه آن را با اشکال

متخلف آموزش میدهم .

همچنان بر علاوه جوش دادن آشک با آب شما عزیزان میتواند آشک

را در بین دیگ منتو یا بخار آب نیز طبخ کنید . خیلی خوشمزه میاید .

آشک گندنه یی

 مواد لازم

 ۱ـ  گندنه دو  کیلو

۲ - آرد ترمیده ( صفر سه ) دو کیلو

۳-  یک عدد تخم

۴ ـ  آب

۵-  چکه ۵۰۰ گرام

مواد لازم برای لعاب آشک

 ۱-  روغن به اندازه دلخواه

 ۲-  رب رومی دو قاشق کلان

 ۳-  سیر دلخواه

 ۴-  دالنخود ۱۵۰ گرام

 ۵-  گوشت کوفته ۲۰۰ گرام

 ۶-  مرچ و نعناع

 ۷- زردچوبه  نیم قاشق خورد

 طرز تهیه

۱-  ابتدا گندنه را چیده ( قسمت سر و آخر آن را دور میکنند) به

طور منظم بالای هم قرار داده میده میده ریزه میکنند.

بعداً با آب فراوان شسته  و برای حفظ الصحه بهتر است که گندنه 

رادر بین پتاس ( پتاسیم پرمنگنات) و یا نمک هم خاصیت میکروبکش

 دارد حد اقل ۲۰ دقیقه تر کنید.

۳ -  گندنه شسته شده را در بین چلو صاف بگذارید. نمک و کمی

روغن یک یا دوقاشق  مرچ خشک و یا مرچ تازه اگر خوش دارید.

 اضافه کرده ( روغن برای نرم ساختن کندنه اضافه میکنیم.)

گندنه با  مواد که اضافه کردید .

 با دست خوب مخلوط نماید. و کمی هم فشار دهید  که آب گندنه برآید.

۳- آرد را با آب شیرگرم نمک و تخم ( برای اینکه آش حین

جوش  خوردن بازنشود  لازم است.) مگراکثراً خانم های عزیز بدون

تخم خمیر میکنند . فرق ندارد سخت خمیر کنید. مهم آرد است . جنس

بهتر باشد . هنگام جوشیدن آشک ها  باز نشوند .

برای مدت ۲۰دقیقه بگذارید استراحت  کند. بعداً از خمیر آماده شده به اندازه مناسب برداشته

توسط آشگز یا ماشین نازک کنید. و به شکل چهار کنجه یا دایروه

برش کنید.

 به اندازه که زیاد بزرگ نباشد. هم چنان هنگام هموار نمودن خمیر

دقت لازم است تمام زغاله ها را یکسان هموارکنید. 

 دبل و نازک نشود.  هنگام پختن یکی خام و دیگر پخته میشود

۴ـ  خمیر را به هر شکل که برش کرده اید بگیرید  انگشت های دست 

 خود را آب زده بروی خمیر برش شده بزنید. 

 بعداً در بین آن گندنه پر کرده و آنرا محکم بسته کنید.

۵- بروی تکری یا پتنوس آرد بریزید و آشک های جور شده را بچیند.

بالای آن یک دستمال که پاک وخشک باشد هموار کنید.

دریک دیگ کلان در جریان پر کردن آشک آب و نمک را روی حرارت

بگذارید .   که به جوش بیاید. آب باید  شور طعم  باشد .

آشک های را به آب جوش انداخته برای ۱۰ الی ۱۵ دقیقه جوش

آشک های توسط آشک صاف برداشته  ظرف مورد نظرتان  را چکه

بزنید. سپس آشک به آن ریخته روی آن چکه بی اندازید .

و لعاب آماده شده مرچ و مصالحه را بالای آشک پاش داده نوش جان

 کنید.

  طرز تهیه لعاب آشک

 دربین ظرفی مقدار روغن  روي حرارت میگذاریم . رب را علاوه نموده

سرخ میکنیم .  گوشت کوفته  شده نمك ورا به آن اضافه كرده  کمی

تفت میدهیم . سپس  مقدار آب علاوه نموده  ميگذاريم . به طور پاشان 

 پخته شود.

سپس دال نخود  را به آن اضافه نموده  بعد از پخته شدن حرارت را

خاموش ميكنيم . 

چکه در نیز حل میکنیم .

  سير را  رنده كرده با چكه يا ماست و نمك مخلوط ميكنيم.   اگر لازم

داشت قدری آب نیز می ریزیم .

سرویس نمودن آشک روی سفره

 ته ظرف مورد نظر را چکه میزنیم .

سپس آب  آشك پخته شده کاملا برطرف نموده  بالای آن  ريخته و

دوبازه  روي آن چکه میریزیم .

لعاب روی آشک ریخته و قدری  روغن را زردچوبه داغ نموده بالای

 آن می اندازیم .

 همچنين روی آشک را گشنیز تازه ، نعناع خشك  ، مرچ و مساله

های دیگر  را روی آن پاشيده به طعم بیشترش افزوده و  نوش جان

 ميكنيم .

نوت !

اکثرا برای لعاب روی آشک تنها روغن و زردچوبه رااستفاده میکنند.

برای لعاب روی آشک  لوبیای سرخ هم خیلی خوش مزه است.

قورمه رومی تازه با مرچ سیر هم گاهی مورد استفاده قرار میگیرد.

آشک گوشتی افغانی

مواد لازم

۱-  آرد ترمیده ۱۰۰۰ گرام

۲-  تخم یک عدد

۳-  گوشت سرخی ۷۵۰ گرام

(کوفته  شود .)

۴-  پیاز دو عدد

۵-  سیر

۶-  نمک

۷-  نعناع

۸-   رب رومی دو قاشق کلان

۹-  روغن

۱۰-  چکه یا قورت

۱۱-  آب

۱۲ - لوبیا سرخ

۱۳- کوری یا زردچوبه



خمیر آشک

۱-  آرد را با آب شیر گرم تخم و نمک  ۲۰گرام روغن مایع خمیر  کنید. برای دقیقه۳۰ بگذارید.بعدا ذغاله های کوچک از خمیر برداشته درجه اول بعداً دوم بعد  سوم و بعداً درجه چهارم خمیر را نازک هموار نموده چهارگوشه  و یا مدور برش نماید . انگشتان دست را با آب تر نموده  یک طرف خمیر برش شده زده و مقداری نیم قاشق خورد گوشت تهیه شده  در بین آن گذاشته سر آشک را  با محکم ببندید .



مواد داخل آشک

۲.. گوشت کوفته شده را نمک سیرو مصالحه بزنید.



لعاب روی آشک

۳.. روغن را داغ نموده  رومی و سیر لعاب نموده و نمک را نیز بالای آن علاوه نموده بمانید به روغن بیاید.  لوبیا را نیز نرم کرده آب اش  را برطرف کنید و بالای لعاب آماده شده بریزید. ویا از کنسرو لوبیا استفاده نماید . 

۴-  چکه را نیز با سیر کوبیده شده ، آب سرد و نمک در حل کنید .

۵-  یک دیگ بزرگ آب وقدری نمک  علاوه نموده  بالای حرارت  قرار دهید . بگذارید آب به غلیان بیاید .

۶- خمیر را توسط ماشین نازک نموده  بعداً به شکل دلخواه ی خود  شما چارکنجه و یا گرد خمیر را ببُرید. گوشت را در بین خمیر ها برش شده قرار داده و محکم بسته کنید. همه آشک ها را در بین تکری  آرد پاش داده و بیچیند.

همین که تٌکری پر شد روی آن را با دستمال پاکیزه بپوشانید. که آشک ها خشک نشوند. همین که پرکردن آشک تمام شد. به احتیاط آشک ها را به دیگ آب  جوش بی اندازید. غوری ها را چکه بزنید.همین که از پخته بودن آشک مطمین شدید . توسط آشک صاف آب ان را برطرف کرده آشک ها را در  بین غوری بریزید و روی آشک ها را چکه بی اندازید.

لعاب آماده شده را نیز انداخته ومصالحه های را خوش دارید .  مثلاً نعناع مرچ سرخ ... پاش داده نوش جان کنید.

منتو غذای افغانی

مواد لازم

۱-  گوشت سرخی یک کیلو ( گاو، گوساله )

۲-  پیاز دو کیلو

۳-  آرد ترمیده ، صفر سه، سه کیلو

۴-  روغن بقدر لازم

۵-  رب رومی دو سه قاشق کلان

۶-  دالنخود یک پیمانه 

۷- چکه ۵۰۰ گرام

(با سیر و نمک حل کنید )

۸- ادویه جات ( مرچ سیاه ،تخم گشنیز ، نعناع )

۹- نمک

۱۰- مقدار سیر  مربوط  به  ذایقه شما !



خمیر منتو:

۱- دوکیلو آرد را با نمک مقداری ۲۰ گرام روغن با آب شیر گرم خمیر نماید . بگذارید  استراحت نماید .

۲- گوشت را شسته و  یخنی طبخ  نماید . گوشت باید به اندازه ی نرم گردد.  با دست کنده شود . بعداً از ماشین رد کنید . پیازرا پوست گرفته خلال کنید . و یا هم  ماشین سلاد را استفاده کنید . از ماشین گوشت اصلا استفاده نکنند ! پیاز و گوشت را با نمک و تخم گشنیزمرچ تازه مخلوط کنید .

۳- خمیر را نازک هموار نموده چارکنج برش نماید . طوریکه به تصویر میبیند . مقداری یک قاشق کلان مواد تهیه شده را در بین منتو گذاشته هر گوشه آن را با هم محکم نماید . بعداً هر دو طرف را باهم محکم نماید .



۴- مقداری آب به دیگ روی حرارت گذاشته قالب های دیگ را روغن چرب نماید . منتورا روی قالب جالی  پهلو به پهلواما دورتر از همدیگر چیده قالب ها بالای همدیگر قرار دهید . معمولا دیگ منتو دارای دو الا چهار طبقه میباشد.  بالای طبقه اول که دیگ آبجوش میباشد .   بگذارید بعد از ۲۰ دقیقه جای  قالب ها عوض نموده اولی را آخر و آخیر را اول  بگذارید . بعد از پخته شدن منتو طی غوری را چکه زده منتو را کشیده رویش دوباره چکه بزنید . لعاب را انداخته با نعناع مرچ سیاه و لذیذ نموده با گشنیز دیزان نماید .

منتو آماده است .



طرز تهیه لعاب منتو

دالنخود چند آب شده قبلاً تر نماید . بعداً با آب روی حرارت بگذارید  نرم گردد . قابل یادآورست بنوسیم .  برای تهیه لعاب ازپیاز  نیز استفاده میکنند  . اما من خودم لعاب را بدون پیاز تهیه میکنم . چون منتو خودش پیاز کافی دارد . روغن را داغ نموده  . رب رومی را علاوه میکنم . سپس دالنخود را روی لعاب انداخته بگذارید نمک را به خود جذب نموده و سر روغن بیاید .

۲- اکثرا خانم های عزیز دالنخود را با آب کم روی حرارت گذاشته  همین که  نرم گردید . بالای آن روغن مایع و رب مساله و نمک را علاوه میکنند .



خمیر را چهار کنجه برش نموده مواد تهیه را یک قاشق در بین آن گذاشته هر چهار گوشه خمیر را هم یکجا محکم نماید . بعدا دو دو گوشه را از بغل را باهم یکجا محکم نماید . این ساده ترین شکل منتو است .

در بین خمیر چهارکنجه مقدار مواد تهیه شده را گذاشته و هر چهار گوشه را باهم بچسپانید . سپس دواطرافش باهم  بچسپانید .

منتو را  در ظرف مخصوص منتو پزی گذاشته با بخار آبجوش طبخ کنید . یک نکته مهم برای خانم عزیز  چشم براه مهمان عزیزان شان اند . ودر منوی غذای ها منتو نیز شامل است . شما عزیزان میتوانید منتو را یک روز قبل تهیه کنید . برای مدت ۱۵ دقیقه روی حرارت با بخار آبجوش بگذارید .دیگ منتو را تا فردا در جای سرد بگذارید .

نذر هفت میوه

مواد لازم

۱- سه نوع کشمش

-  کشمش سرخ نیم کیلو

- کشمش سبز نیم کیلو

- کشمش سیاه (مُنقه ) نیم کیلو

۲- شکر پاره یا غولنگ یک کیلو

۳- سنجد ۲۰۰ الی ۲۵۰ گرام

۴- چهارمغز ۲۰۰ گرام

۵- پسته۲۰۰ گرام

۶- بادام۲۰۰ گرام

۷- عرق گلاب ، هیل



طرز تهیه :

دو شب قبل از نوروز اول کشمش را چیده  وهمه میوه ها خشک  را خوب شسته و پاک  میدارند.بعد در بین دیگ گنجایش آن را  داشته باشد علاوه میدارند. سپس آب شیر گرم ( یک بر چهارم حصه میوه  و سه بر چهارم حصه آب )را بالای ان علاوه  میکنند . سر دیگ را بسته و در جای سرد  نگهداری میکنند . یک شب از نوروز چهارمغز ، پسته و بادام  را با آب گرم تر میکنند . بعدا پوست  میکنند . میوه ها مذکور بنام مساله هفت  میوه یاد میگردد . درروز نوروز قدری عرق گلاب و هیل با فت 
میوه علاوه میکنند .

اکثر مردم مساله هفت میوه را بین دیگ  بالای میوه ها دیگر می اندارند. و مخطوط میکنند . بعضی ها هم علیحده  نگهمیدارند.و حین سرویس یکمقداری آن را  با میوه تر کردن اضافه میکنند .  روز نوروز ابتدا بزرگان فامیل بالای دیگ هفت میوه دعامیکنندالبته که نذرهفت میوه را به روح حضرت علی رض فاتح میکنند  بعدا سر دیگ را باز میکنند .

اغضای خانواده سال نورا بهم تبریک گفته و میوه تر کرده را نوش جان میکنند.

قیماق چای افغانی

مواد لازم



۱- چای سبز گلاس (نیم استکان)     (از چای استفاده میکنیم که چند لحظه  بعد از دم کردن خود سرخ میکند.)

۲- آب  ۵ یا ۶ گلاس (استکان)

۳- هیل  برای خوش بوی.

۴- شیر  الی ۴ لیتر

۵- سودا پولی نیم قاشق خورد برای تعیین رنگ خیلی مهم است .

۶- قیماق بقدر لازم قیماق وطنی یا قیماق ها دیگر



طرز تهیه :

۶ گیلاس آب و نیم گیلاس چای سبز در بین ظرف روی حرارت میگذاریم .به جوش بیاید . سپس  نیم قاشق پولی‌  انداخته خوب جوش بدهید .تا که رنگ جگـری  تاریـک را به خودبگیرید. بعدا در بین ظزف  دیگر کمی آب انداخته توسط ملاقه کم کم چای را طوریکه ملاقه از سر دیگ بلندتر گـرفته شود و کم کم چای بالای  آب علاوه گردد  .

که این عمل را  با د گردان گویند. به‌همین شکل ۷ با ر آب گرفته با د میکنیم از یک ظرف با دگر ظرف سپس آب رادوباره بجوش آورده بعدا شیررا انداخته و بوره هیل اندخته لیکن نگزارید جوش بیاید .


باید گفت چهار لیتر شیر را یکباره علاوه نکنید ! مقدار شیر را نظر با رنگ قیماق چای تعیین کنید . رنگ قیماق چای باید رنگ قشنگ گلابی رنگ شیبه شگوفه  فتالو را به خود بگیرد . شیر تهیه شده را در گیلاس ها ریخته و قدری  قیماق را بالایش علاوه میکنیم

کچالو جوش داده آشپزی افغانی

گرمک کچالو ، کچالو آبپز کچالو جوشانده و کچالو جوشَک نیز گویند . بیشتر در تفریح گاه ها بفروش میرسد . گاهی هم در خانه ها خانم ها عزیز عصرانه
و یاهم برای سفره افطاری ماه مبارک رمضان تهیه میدارند .

اینوع کچالو با چاشنی ها مختلف مانند چتنی، تُرشی،آچار ، چکه، روغن داغ مرچ و نمک... سرویس و نوش جان میشود .

اینک کچالو جوش داده شده را با چاشنی سرکه برای شما عزیزان مینویسم .



مواد لازم

۱- کچالو

۲- آب

۳- مرچ و نمک

۴- چاشنی ها دوست دارید .



طرز تهیه :

کچالو را چند آب شسته در بین دیگ باآب روی حرارت میگذاریم . کچالو را تا وقتی حرارت میدهیم . کارد به خوبی داخل کچالو فرو برود ! آب کچالو را صاف کرده میگذاریم سرد گردد پوست کچالو را برطرف کرده با کارد یا کچالو تراش رنده میکنیم .

در بین نیم کاسه ها انداخته و رویش مرچ نمک و چاشنی را علاوه نموده نوش جان کنید .

شورنخود و کچالو افغانی

مواد لازم

۱- نخود

۲- کچالو ، سیب زمینی

۳- مرچ و نمک

۴- چاشنی ها دوست دارید .



طرز تهیه :

1- نخود را شسته قبلا تر میکنیم . بعدا نخود راآبپز در بین دیگ عادی با دیگ بخار نرم میکنیم .

۲- کچالو را چند آب شسته در بین دیگ با آب روی حرارت میگذاریم . کچالو را تا وقتی حرارت میدهیم . کارد به خوبی داخل کچالو فرو برود !

۳- آب کچالو را صاف کرده میگذاریم سرد گردد .پوست کچالو را برطرف کرده با کارد تا کچالو تراش رنده میکنیم .

۴-ابتدا نخودرادربین نیم کاسه هاکشیده بعدا بالایش قدری کچالو رنده شده را رویش می اندازیم .

مرچ نمک و چاشنی را علاوه نموده نوش جان کنید .

عده زیادی از کوچ نشینان از ایل غلجه زایی(پشتون) هستند. آنها در فصل پاییز از ارتفاعات جنوبی افغانستان عبور کرده،و با گذر از مرز پاکستان، در استان سرحد پاکستان اطراق کرده، به فروش کالاهای خود و یا خرید کالاهای مورد احتیاج می پرداخته اند. رفت و آمد بی حساب و کتاب کوچ نشینان یکی از مسائل مرزی افغانستان و پاکستان بوده است. این عده شپش در فصل بهار راهی ییلاق ها و مراتع افغانستان می گردیده، و به فروش پارچه، قند، شکر،چای ،توتون،ادویه و سایر لوازمی که از پاکستان خریده، می پرداخته اند.

تجاوز شوروی و اشغال کشور،مشکلات فراوانی را برای کوچ نشینان به وجود آورد. یکی از مشکلات، مختل شدن رفت و آمد های آنان بوده، و از مشکلات دیگر آنها، اشغال مختصر اراضی آنها توسط نیروهای خارجی و دولتی بوده است.

در طول تاریخ گذشته، چادر نشینان نقش مهمی در فعالیت های اقتصادی و تجاری و امور مالی روستاها داشته اند. در موارد بسیار، واردات و فروش کالا و حتی پرداخت وام به روستائیان توسط آنان انجام شده است،عده ای از کوچ نشینان پول های خود را به صورت ربا در اختیار روستائیان می گذاشته اند.

یکی از تلاش های کوچ نشینان این بوده که تحت فشار و مداخله دولت قرار نگرفته، و مشمول قوانین ومقررات نشوند. آنان به قوانین دولتی هیچ علاقه ای نشان نداده، و اصولاً طرفدار آزادی عمل بوده اند. یکی از مشکلات دولت نیز این بوده که همواره بخشی از جمعیت از کنترل کامل او خارج هستند.  مسلماً روستاها و سکنه ثابت را راحت تر می توان تحت کنترل و قانون درآورد، اما کوچ نشینان به دلخواه عمل می کنند و این چیزی است که همواره به دنبالش بوده اند.

با این همه، امروز هزاره ها را از بقایای جنگ جویان چنگیز شمردن و کلمه هزاره را از عنوان یکی از واحدهای سپاه مزبور مأخوذ دانستن،سخیف و بی پایه می نماید و بیشتر برچسب استعماری و سیاسی تلقی می شود، تا از این رهگذر،تبعیضات همه جانبه سیاسی،اقتصادی،فرهنگی و تاریخی حاکم بر کشور را توجیه نموده و نطفه بیداری،خودباوری و عدالت طلبی را در این ملیت محروم، خفه سازند.

به طور کلی می توان گفت محققان فرانسوی و پژوهشگران آزاد اندیش افغانستان،هزاره ها را از ساکنان قدیمی و اصلی  کشور دانسته اند و در مقابل،بیشترین گردش گران سیاسی و نظامی و خاور شناسان انگلیس و روسیه که سابقه استعماری و مداخلات فراوان سیاسی-نظامی در افغانستان دارند آنها را از بقایای لشکر چنگیز دانسته اند که پس از قرن های هشتم و نهم هجری با ازدواج و اختلاط با ساکنان اصلی مرکز کشور که از دو قوم تاجیک و ترک تشکیل می یافتند،ملیت هزاره را تکوین نمودند.

به هر حال، هزاره نام یکی از اقوام مهم و تأثیر گذار کشور است که عمدتاً در قلب افغانستان که به نام هزاره جان یا هزارستان یاد می شود،سکونت دارد. هزاره عموماً شیعیان دوازده امامی هستند و به زبان هزارگی که یکی از لهجه های زبان فارسی است سخن می گویند.البته هزارستان، خود ولایت یا استانی مستقل نیست؛بلکه از ولسوالی ها ی متعددی تشکیل شده که بخش های مهمی از ولایات زابل،غزنین، ارزگان،غور،جوزجان،پروان،میدان،سمنگان،بغلان و سراسر ولابت بامیان را پوشش می دهد.افزون بر این شکار کثیری از هزاره ها در خارج از هزارستان و در ولایت بله،سمنگان،هرات،هلمند،تخار،قندوز،بدخشان،کاپیسا و شهر های کابل،غزنین،هرات و مزار زندگی می کنند وتعدادی از هزاره های سنٌی مذهب در ولایت بادغیس،غور و هرات نیز استقرار دارند که به نام هزاره های دایزینیات شناخته می شوند و با ایماق ها ، فیروزکوهی ها و جمشیدی ها در پیوند هستند.

چنان که اشاره شد، هزاره ها از نژاد زردند.آمار قابل اطمینانی دربارۀ جمعیت آنها-مانندسایر قوم ها-  در دست نیست.کارشناسان مسائل افغانستان تحت تأثیر دولت های قبیله ای و تبعیض گرا،دربارۀ آنها دچار اشتباه و احیاناً تهافت شده اند. برخی نفوس آنها را بین سه تا شش میلیون تخمین زده اند که بیست و پنج درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می دهند. آنان دارای چشمان بادامی،صورت گرد،بینی پهن ،بازوان ستبر و نیرومند هستند و از ریش و موی تنک و نازک برخوردارند و این ویژگی ها در هزاره های جنوب و جنوب شرقی،کم تر و در غرب و مرکز هزارستان بیشتر قابل مشاهده است.

هزاره ها به دسته ها و طوایف متعدد تقسیم می شوند با وجود اصالت هزارگی و مذهب شیعی و زبان فارسی،دارای تفاوت هایی هستند. معمولاً هزاره های جاغوری در هوشیار و دانش ورزی و جنگ جویی،هزاره های دایزنگی در امانت و دین داری،هزاره های بهسود در سخت کوشی ،هزاره های ترکمن و شیخعلی در تجارت و سخاوت پیشگی،بیشتر شهرت دارند. لهجه مردم جاغوری- و به طور کلی هزاره های غزنین- از واژه های غیر فارسی و کلمات ترکی و مغولی کم تر ی برخوردار است و به فارسی اصیل و نگارشی،قرابت بیشتری دارد و لهجه مردم دایزنگی برعکس آن است.

هزاره ها پای بندی شدیدی نسبت به مذهب شیعه و راه رسم اهل بیت(ع) دارند. از این رو در طول تاریخ،مشکلات و مصائب شدیدی را تحمل نموده اند و در این رهگذر،تاوان سنگینی را پرداخته اند.بر خلاف اقلیت های شیعه مذهب قزلباش و اقوام دیگر،نه تمایلی به تقیٌه نشان داده اند و نه امکان آن برایشان فراهم بوده است. از این رو هزاره بودن در افغانستان همواره به معنای شیعه دوازده امامی بودن، فارسی زبان بودن و اشتراکات فراوان با ایرانیان داشتن،تلقی شده است.