در معاینه خانه داکتر نشسته بود . دو زن هم منتظر وقت معاینه بودند . هر دو چادری ها را بالا زده بودند ، قسمی که گردن و مقداری از موهای شان دیده می شد . یکی از آنها که جوان تر به نظر می رسید ، دستکول خود را باز کرده بود و بی ملاحظه ، مشغول آرایش خود بود . زن دیگر با بازویش به او زد و زیر لب با تبسم گفت : " بسه خجالت بکش ... مردکه ره نمی بینی ؟... " او هم سری تکان داد و با تمسخر گفت : " چی گپا می زنی ! فقط که حالی مره می بینه و عاشق می شه " . دروازه اتاق داکتر باز شد و مردی خارج شد و از معاینه خانه رفت . زن به سرعت لب سیرین را بین مشت خود گرفت و هر دویشان چادری ها را روی صورت انداختند . نوبت دو زن بود . داکتر با چشمان خمار و شکم کلانش به اتاق انتظار آمد و نگاهی به هر سه نفر انداخت و گفت : " خو ! نوبت د کی است ؟ " . زن جوان چادری را بالا زد و با خنده ی مستانه ای خود را به داکتر نشان داد و گفت : " گمانم که نوبت د ما باشه " و بعد موذیانه ادامه داد : " مگر مَه نوبت خوده به ای بیادر می تم که زودتر معاینه شوه " . داکتر هم خندید و به معنی تأیید سر تکان داد و به اتاقش رفت . فریدون از زن تشکر کرد و داخل اتاق داکتر شد . سلام کرد. داکتر جواب سستی داد و گفت : " باز چی مشکل داری ؟ ... درد ؟... سوزش ؟ ...خارش ؟ " . فریدون از لحن داکتر ناراحت شد اما مجبور بود تحمل کند . او گفت : " چند وقت است بسیار سوزش دارن . از طرف روز که د اَفتو می شینم سوزش زیادتر است " . داکتر که گویا برای معاینه ی دو مریض دیگر عجله داشت ، نسخه ای نوشت و به دست فریدون داد و گفت : " خو نشین د افتو بیادر جان ! ای نسخه ره بگیر و مصرف کو یالله " . همین کم مانده بود که او را از معاینه خانه بیرون کند . فریدون از جایش برخاست ، آه سردی کشید و گفت : " اگه د اَفتو نیشنم خو نان خوردن هم ندارم داکتر صاحب " . از اتاق داکتر بیرون شد . داکتر نه بخاطر اینکه او را همراهی کند ّ بلکه برای استقبال از دو مریض دیگر ، با فریدون تا اتاق انتظار آمد . در آنجا هر دو زن چادری ها را بالا زده بودند و با دیدن داکتر تبسم کنان ایستادند . وقتی فریدون از معایه خانه بیرون شد ، صدای قفل شدن در را شنید . / 
در دواخانه نشسته بود . سرش پایین بود و به رفتار بد داکتر فکر می کرد . زنی روبرویش نشست که چادری نداشت او از اینکه فریدون مقابلش نشسته بود معذّب بود و پیوسته تلاش می کرد تا حجابش را حفظ کند . گاهی دستش را به شال روی سرش می کشید که موهایش دیده نشود و گاهی هم با گوشه ی شال ، دهان و بینی اش را می پوشاند . هر از چند گاهی هم به فریدون نگاه می کرد اما او روی چوکی ، خمیده بود و فکر می کرد . وقتی سرش را بلند کرد ؛ نگاه زن به او افتاد . گوشه ی شال اش را رها کرد و از روی ترحم سری تکان داد گویا تا به حالی بی دلیل معذّب بوده است . دواساز فریدون را صدا زد . پیسه ی که از او بابت داروهایش طلب کرد ، خیلی بیشتر از آنچه بود که تصور می کرد . نسخه را پس گرفت و زیر لب گفت : " خدا انصاف بته ای داکتره ! می فامه که پیسه ندارم ، چرا دواهای گران قمّت نوشته می کنه " . نسخه را در دستش مچاله کرد و رفت . / 
از صدای تَکَر دو موتر ، تکانی خورد . لحظه ای ایستاد و صورت خود را به سویی گرداند که صدا را شنیده بود . صدای همهمه ی مردم بود که به طرف سرک می دویدند . ناراحت شد ، دلش می خواست کمک کمک کند اما به راه خود ادامه داد . کمی جلوتر که راه ناهموار بود ، پایش به یک مانع برخورد و به زمین افتاد . چند نفر آنجا بودند که با دیدن این صحنه فقط ناراحت شدند و دیگر هیچ ! . از جایش بلند شد و به راه خود ادامه داد . پرسان پرسان دکان مورد نظرش را یافت . وارد دکان شد . می خواست از آنجا برای دختر کوچکش گودی بخرد . سلام کرد و گفت : " بیادر جان ! یگان گودی ارزان قیمت داری؟ دخترم سه ساله است . سیل کو اگه کدام گودی مقبول داری !... خوش رنگ باشه ... از گودی که مویایش زرد باشه خوشش میایه ؟! " . دکان دار که آدم کم حوصله ای به نظر می رسید گفت : " اووووه ! بیادر جان چقه تفصیل دادی ! گودی زیاد دارم . حالی یکی شه میارم " . و بعد یک گودی را به او داد و قیمتش را از مقداری که روی آن نوشته شده بود ، بیشتر گفت . فریدون چانه زنی نکرد ، دست در جیب شد و همان مقدار پیسه داد و رفت . / 
با مشکل زیاد از سرک عبور کرد . لوحه ای که نام سرک روی آن نوشته بود با ارتفاع کمی نصب شده بود . پیشانیش محکم به لوحه خورد . زیر لب " بسم الله " گفت و لحظه ای در جایش نشست و دستش را به پیشانیش گرفت . کمی که به حال آمد ، برخاست و از آنجا رفت . وقتی به محل کارش رسید ، مثل همیشه پارچه ای را روی زمین پهن کرد و جوراب ها را یکی یکی از خریطه اش روی آن چید بعد به دیوار تکیه داد و گفت : " الهی به امید تو " . این تنها کاری بود که می توانست معاش روزانه اش را تهیه کند و البته با اندک پیسه ای که بعضی مردمان از روی ترحم به او می دادند . / 
شب که به خانه رفت ، دخترش دوان دوان آمد و از او گودی خواست . با خوشحالی گودی را به او داد و دخترش هم ، پدر را تا میان خانه همراهی کرد . همسرش سلام گفت و جویای حال او شد . فریدون با روی باز و لبخندی که همیشه در خانه روی لب داشت گفت : " شکر خدا ! هر روز واری .... خدا روزی رسان است " . زن نزدیک او شد و با دقت به صورت و کالای فریدون نگاه کرد . با نگرانی پرسید : " فریدون جان ؟ خیریت است ؟ ...چرا پیشانیت کبود شده ؟.... کالایت چرا گیل پر است ؟ .... پریشان کدی مره ! " . فریدون گفت : " پریشان نشو ! سرم به یک لوحه خورد . لکن از کالایم نمی فامم " . و بعد انگار چیزی به یادش آمد وادامه داد : " هااااا خیر است ، خطا شدم ... هیچ فکرم نشد که کالایمه پاک کنم " . اشک در چشمان زن حلقه زد و مثل همیشه هیچ نگفت . دخترک پیش مادر آمد و گفت : " مادر جان سیل کو پدرم چقه گودی مقبول خریده بَرم " . زن گودی را گرفت و سعی کرد گریه اش را از دخترش پنهان کند . گودی را سیل کرد و با تبسم گفت : " اووووه ! چقه پدرت دوستت داره که دوصد افغانی برت گودی خریده " . فریدون با تعجب گفت : " چطو دوصد افغانی ؟ " . زن گفت : " روی پوشش نوشته کده دوصد افغانی " . فریدون خنده ی سردی کرد و گفت : " هااا ! خو دخترمه دوست دارم " . او فهمید که دکاندار بیشتر از آنچه که باید ، از او پیسه گرفته است . / 
صبح هوا بارانی بود . از خانه بیرون شد تا برای خرید جوراب به تولیدی دوستش برود . کنار سرک ، منتظر موتر بود . موترها به سرعت عبور می کردند . لباس هایش از آب و گِل عبور موترها تر شده بود . ساعتی بعد خریطه اش را از جوراب پر کرد و با دوستش خداحافظی کرد . آهسته آهسته حرکت کرد تا خود را به سرک رساند و منتظر موتر شد . چند دقیقه ای که تا رسیدن به مقصدش بین موتر بود به این فکر می کرد که چرا بعضی مردمان او را نمی بینند . نزدیک محل کارش از موتر پایین شد . وقتی می خواست از سرک عبور کند ، ناگهان با یک موتر سیکل تکر کرد و به زمین افتاد . جوان موتر سیکل سوار توقف کرد و با عصبانیت بطرف او امد . در حالیکه حق را به جانب خود می دانست پرخاشگرانه گفت : " بیادر چی قسم از سرک تیر می شی؟ کور خو نیستی ! ... " . فریدون بلند شد و گفت : " خیر است بخیر گذشت . می بخشی بیادر جان ... " . موتر سیکل سوار وقتی نگاهش به صورت فریدون افتاد ، چهره اش سرخ شد و خجالت کشید . صورت فریدون را بوسید و از او دلجویی کرد چون فریدون نابینا بود . / 

سید محمد عارف حسینی 
مشهد / 22/ 7 / 1391 
" به بهانه ی 15 اکتبر ، روز جهانی نابینایان " 

دستکول : کیف دستی زنانه / لب سیرین : ماتیک ، رژ لب / مردکه : مرتیکه / اَفتو : آفتاب / دواخانه : داروخانه / چوکی : صندلی / قمّت : قیمت / تکر : تصادف / موتر : ماشین / سرک : خیابان / گودی : عروسک / مقبول : زیبا و قشنگ / لوحه : تابلو / خریطه : کیسه ، گونی / گیل : گِل / خطا شدن : افتادن / هر روز واری : مثل هر روز /کالا : لباس / سیل کردن : نگاه کردن / افغانی : واحد پول افغانستان / پیسه : پول / تیر شدن : عبور کردن ، رد شدن / — 

دختر جوان سراسیمه از خواب بیدار شد . با دو دست ، موهای سیاهش را به پشت سر انداخت و بعد سرش را بین دستان گرفت و به فکر فرو رفت . صدای مادرش او را به خود آورد : "خیر است شیما جان ! چرا پریشان هستی مادر ؟ ". شیما در حالیکه خجالت می کشید گفت : "هیچی مادر جان ! خواب دیدم میثم آمده " . مادر با لحن مهربانی گفت : " ان شالله میایه دیگه . عاروسی هم نزدیک است . پیش از یخی ها باید بیایه " . شیما خنده ای کرد و جواب داد : " نی مادر ! خوابم یک قسمی بود ! خواب می بینم که جشن عاروسی ما دَ آسمان است ، دیگه مردم ما ره از زمین سیل می کنن " . مادر ، دخترش را در آغوش گرفت و گفت : " اَی دختر دیوانه ! می شه ایطو عاروسی؟ خوده پریشان نکو . همه چیز درست می شه" . و بعد او را بوسید و رفت .
در يک صبح سرد پاييزي سال 1360 وقتي کاکا شعيب از خانه بيرون آمد ، دو مرد که نيمي از صورتشان پوشيده بود ، جلويش را گرفتند و گفتند : شما کاکا شعيب پدر ميثم جان هستن ؟ . گفت : بله چطور ؟ . گفتند : بايد با ما تا کدام جاي بيايين . سوال هاي کاکا شعيب بي فايده بود . مجبور شد با آنان برود . در راه ، سکوت سنگين دو مرد ، فکرش را پريشان ساخته بود . هزار و يک فکر در مغزش خطور کرد . 
ساعتي بعد ، خارج از قريه به جاي دور دستي که از چشم نيروهاي دولتي و روسها پنهان بود رسيدند ؛ منطقه اي که عسکرهاي مجاهدين رفت و آمد داشتند . او را راهنمايي کردند تا وارد اتاقي شد . گروهي منتظر آمدنش بودند . سکوت سنگيني حکمفرما بود . يکي از از حاضرين بدون معطلي شروع کرد به خواندن قرآن . تشويش کاکا شعيب زيادتر شد . وقتي قاري به اين بخش از آيه رسيد: ( الَّذينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ ) ، اشک در چشمان او حلقه زد و دانست که بايد خود را براي شنيدن خبر بدي آماده کند . بعد از خواندن قرآن ، کسي که ظاهراً رتبه اش از ديگران بالاتر بود ، رو بسوي شعیب کرد و گفت : " کاکا شعيب ! امروز ، وطن ما درياي خون است و ما در مقابل کفرِ کمونسيم جهاد کديم . و خوشا بحال اونايي دَ اي راه به فيض شهادت مي رسن ... ". هنوز کلام آن مرد خلاص نشده بود که شعيب گريان شد و با صداي لرزان گفت : ميثم ؟ ... و آن مرد در حاليکه اشک در چشمانش حلقه زده بود ، سر را به زير انداخت و پاسخ گفت : " بله ! ميثم جان شهيد شده ... تسليت مي گم ، خدا به شما صبر بته ". تقريبا همه ي حاضرين با ديدن حال کاکا شعيب گريه مي کردند . لحظاتي بعد ، پدر بر بالين ميثم بود . ميثم مثل هميشه خندان بود اما اين بار ، آرام و بي صدا . شعيب آرام آرام مي گريست و با فرزند شهيدش حرف مي زد : " گلِ پدر ، کمرمه شکستاندي . رفتي بي وفا بچه م ؟ جواب مادرته چي بگويم ؟ جواب نامزادته چي بگويم ؟ ... " . 
بنا بر حساس بودن منطقه ، حضور نيروهاي روس در آن حوالي بيشتر بود . خبر شهادت ميثم بسيار محرمانه فقط به ريش سفيدان قريه رسيد . قرار بر اين شد که پيکر او شبانگاهان و به دور از چشم نيروهاي روس و ماموران دولتي در قبرستان قريه به خاک سپره شود . پاسي از شب گذشته بود که جمعي ، از قبرستان به خانه ي کاکا شعيب بازگشتند . چشمان همه گريان بود . مادر ميثم با ديدن آنان ، مويه کنان ، سراغ میثم را از ایشان می گرفت و آرام آرام زار می زد تا کسی صدایش را نشنود .
ساعتي از طلوع خورشيد مي گذشت و ابر سياهي آسمان قريه را پوشانده بود . باران دانه دانه بر کوچه و بام هاي قريه مي باريد. دو تانک روسي در کوچه اي که به خانه کاکا شعيب ختم مي شد مستقر شده بود . حدود ده عسکر مسلح روس و چند عسکر دولتي پشت دروازه خانه ايستاده بودند . يکي از آنان با لگد به در مي کوبيد . چيزي نگذشت که بيشتر مردم قريه در آن کوچه جمع شدند . کاکا حبيب سراسيمه دروازه ي خانه را باز کرد و با ديدن آن صحنه حيران شد . يکي از ماموران دولتي خطاب به او گفت : " کاکا حبيب خودت هستي ؟ ...پدر ميثم ؟ " . او جواب گفت : بله خودم هستم . يک عسکر روس دست کاکا شعيب را گرفت و او را کشان کشان به وسط کوچه آورد و روی زمین انداخت . انگشت خود را روي ماشه ي تفنگ گذاشت و مغزش را هدف قرار داد . بيچاره زن و فرزندانش وقتي خواستند به کمک او بروند ، با قنداق تفنگ و لگد ، منع شدند . يکي از روس ها که ظاهراً فرمانده بود ، پيش آمد و به زبان روسي با تندی چند جمله خطاب به شعیب گفت . یکی از ماموران دولتی حرف های او را ترجمه کرد و گفت : " می گه ما اطلاع یافتیم که میثم ، پسر تو روز گذشته به قریه آمده . هر چی زودتر او ره به ما تسلیم کنن و گرنه خودته می کشیم . بچه ت ، کلان نفره روسها ره کشته " . و بعد از زبان خودش به شعیب گفت : " ای مردک ! پچه ت هر جای است بیار تسلیم کو اگر نی که خانه خرابت می کنن " . 
همه چیز روشن بود . یک نفر از اهل قریه به روس ها خبر رسانده بود اما خبر ناقص ! و روسها با شنیدن این خبر ناقص به خانه کاکا شعیب حمله آورده بودند تا به خیال خود میثم را گرفتار کنند . 
چند مرمی توسط فرمانده روس به هوا فیر شد . هر چه کاکا شعیب را لت و کوب کردند هیچ جوابی نشنیدند تا بیچاره از حال رفت . مرجانه مادر میثم در حالیکه گریه می کرد و با دست به سر و روی خود می زد ، دویده خود را به مامور دولتی رساند و فریاد زد : " بگو نزنن شعیبَ ... مه می گم میثم کجاست ....ها بلی دیروز میثم آمد مگر نی خودش ....جنازه بی جان بچه م آمد . حالی هم مابین خاک است . هر کس به شما خبر رسانده دروغ گفته . میثمم شهید شده می فامن یا نی ؟ " .
گفته های مرجانه توسط مامور دولتی برای فرمانده روس ترجمه شد . چهره ی آن روسی، سرخ و برافروخته شد . خنده ی مستانه ای کرد و چیزی گفت . تقریباً تمام مردمان قریه در آن کوچه و پشت بام های اطراف جمع شده بودند و بخاطر دیدن این منظره ی دلخراش و یا برای شنیدن خبر شهادت میثم اشک می ریختند . از میان جمعیت دختر جوانی دوان دوان خود را به مرجانه رساند و در حالی که ضجه می زد خود را به پاهای مرجانه انداخت و گفت : مادر چی گفتی ؟! گفتی میثم شهید شده ؟ میثم حالی مابین خاک است ؟ نی ایطو نیست ...میثم نمرده ، او به مه قول داده بود که بره عاروسی پس میایه ، نی ، نی ، میثم نمرده ...." . بله ! آن دختر کسی نبود جز " شیما " نامزاد میثم . 
مامور دولتی پیش کاکاشعیب آمد و گفت : " روس ها می گن شما دروغ می گن . میثم زنده س . اگر راست می گن باید برم و جنازه شه از خاک بکشن و به ما نشان بتن . بخه زودشو " . بعد همه ی عسکرها سوار بر جیپ ها شدند تا به قبرستان بروند . کاکاشعیب شروع به خواهش و تقلا کرد تا مانع شود اما بی فایده بود . مرجانه در حالیکه زورغونه را در آغوش گرفته بود و به او آرامش می داد فریاد زد : " نی صاحب ! شما ره بخدا به قبر میثم غرض نداشته باشن . بخدا بچه م شهید شده ... بیاین مره بکشن مگر به خاک میثم غرض نگیرن ، او خدا خودت رحم کو " .
دو عسکر روس کاکاشعیب را کشان کشان سوار بر یکی از جیپ ها کردند تا حرکت کنند . ناگهان زورغونه از جایش برخاست و خود را به جلو موتری که فرمانده روس در آن نشسته بود رساند . عسکرها و مردم با تعجب به او نگاه می کردند . صدای فریاد شیما همه را بهت زده کرد . او درحالیکه می گریست فریاد کشید : " نمی مانم ....بخدا نمی مانم برن . اگه میثمه از خاک می کشن اول باید مره بکشن " . مامور دولتی خوذ را به فرمانده روس رساند و گپ های شیما را به او گفت . مرد روس با خشم تمام سوالی از عسکر افغان پرسید . عسکر افغان رو به کاکا شعیب کرد و گفت : " می گه ای دختر با خودت چی نسبت داره ؟" . کاکا شعیب که سر رویش خونین شده بود ، با بی حالی گفت : " نامزاد میثم است . بخدا میثم شهید شده اگر نی که ای دختر ناقی از جان خود نمی گذره " .
عسکر دولتی گپهای شعیب را برای فرمانده روس ترجمه کرد و او با تعجب سرش را تکان داد . گویا از شهامت شیما خوشش آمده بود و شاید دانسته بود که دیگر میثم زنده نیست . به عسکر دولتی چیزی گفت و بعد چند مرمی به آسمان فیر کرد . مامور افغان فریاد کشید : " اِی دختر پس شو از پیش موتر . می گه اگر نمی ری خودته می کُشه " . لحظه ای بعد موتر جیپ با اشاره مرد روس به حرکت در آمد اما شیما در جایش ایستاده بود . مرد روس تفنگ را بسوی شیما هدف گرفت و با لهجه ی خودش شمارش کرد ...یک ......دو...... سه . و بعد چند مرمی به طرف دختر فیر کرد . صدای گریه و فریاد مردم بلند شد . با اشاره ی فرمانده روس ، کاکاشعیب آزاد شد . جیپ ها و بعد دو تانک روس بسرعت حرکت کردند و از آنجا رفتند . مردم بطرف شیما دویدند اما شیما ، غرق در خون ، از دنیا رفته بود ، و چه زود خواب آسمانی اش تعبیر شده بود .

"سید محمد عارف حسینی"

مشهد / 30 سنبله 1391

صدای گریه ی ممتد طفل سه ماهه اش خاموش نمی شد ، گرسنه بود . شهناز تمام تلاش خود را بکار گرفت تا او را سیر کند اما بی فایده بود . او فقط شیر می خواست . از آنجایی که مادرش تغذیه ی مناسب نداشت ، شیرش در آستانه ی دو ماهگی نوزاد خشک شده بود و طفلش را با شیر خشک سیر می کرد . روز گذشته آخرین قوطی شیر خشک که در خانه موجود بود خلاص شد و دیگر چای شیرین و آب جوش هم نمی توانست حبیب سه ماهه را آرام کند . مستاصل تر از همیشه به هر قسمی بود ، او را با شکم گرسنه خوابانید . آه سردی کشید و از جایش برخاست ، رو به دخترک شش ساله اش کرد و گفت : " اسما ! جانِ مادر فکرت طرف بیادرت باشه . مه بروم که شیر پیدا می شه یا نی ! " . گویی دخترک را برق گرفته باشد از جایش پرید و دامان چادری مادر را گرفت و به التماس افتاد : " نی ! نی ! مادر جان تو ره به خدا نرو ... اسما بُمره نرو . بخدا حبیب آرام می شه به چای شیرین عادت می کنه . تو نرو " . اشک در چشمانش حلقه زده بود و پیش پای مادر زاری می کرد . مادر به زمین نشست و با کف دستان درشتش که اصلا به دستان زنی سی و پنج ساله نمی ماند ، اشک از دیدگان دخترش پاک کرد و با نوازش گفت : " مقبولکم ! بی تابی نکو ! مه حبیبَ به تو مسپارم باز تو خودت گریان می کنی ؟ " . اما فایده نداشت و اسما هق هق گریه می کرد و در میان ناله هایش مدام می گفت : " نی مادر ! تو ره به روح پاک پدرم نرو . پدر ندارم ما ره بی مادر نکو .... مادر شفیقه سه روز است که رفته بازار و هنوز نامده .... تو نرو مادر " .
ظاهراً التماس های اسما بی فایده بود . مادر از جایش برخاست و با چشمان سرمه کشیده و پراشک به دخترش نگریست و گفت : " نی جان مادر گمان بد نزن . همیالی زود میایم . فکرت طرف حبیب باشه که بیدار نشوه " . 
دقیایقی دیگر شهناز در چهارراهی نزدیک خانه در میان ازدهام زنانی بود که عزم تهیه مایحتاج داشتند و ماموران امر بمعروف و نهی از منکر طالبان مانع حرکتشان می شدند . یکی که بر روی موتر تویوتا ایستاده بود فریاد می کشید : " برن سیاسرها ! برن خانه هایتان . چی معنا که سیاسر به بازار میایه ؟ حیا کنن شما مسلمان نیستن ؟ " . غلغله بود و صدا به صدا نمی رسید . یک فکر شهناز در خانه پیش حبیب سه ماهه اش بود و فکر دیگرش به تهیه قوطی شیر خشک . هیچ چیز دیگر برایش مهم نبود . خود را به یکی از انها که ریش بلندی داشت و می شد خوی حیوانی را در چشمانش خواند رسانید. چادری اش را بالا زد و با تندی گفت : " ملا صاحب ! شما مسلمان هستین یا نی ؟ طفلم از گشنگی می مره . باید برم شیرخشک پیدا کنم " . ملا به شهناز پاسخ گفت : " ما نا مسلمان هستیم ؟؟ خجالت نمی کشی تو بی حیا ؟ چادریته بالا زدی که چشمای سورمه کده ته نشان بتی ؟ " ... و بعد شهناز سنگینی دست مردانه ای را بر صورتش احساس کرد و نقش زمین شد .
در مرکز نظامی طالبان ، یکی از آنها که ظاهراً بزرگشان بود ، رو به دیگرانی کزد که گِرد میز چای سبز نشسته بودند و می خندیدند و گفت : " مستی خرابتان کده ؟ هنوز او زنکه ره نگاه کدین ؟ بس است دیگه ! سیزده روز شد ، از ای زیاد می مره ، معلوم نیست شوی داره نداره ؟ هر کدامتان سرش می رن . زود ببرن کدام جای ایلایش کنن " .
ساعتی دیگر موتر طالبان در همان چهاراهی توقف کرد و دو مرد که سر و روی خود را بسته بودند بدن نیمه جان شهناز را به گوشه ای انداخته و رفتند . شب هنگام وقتی شهناز در خانه ی یکی از همسایه ها بهوش آمد ، غمهای عالم برسرش خراب شد . حبیب دردانه اش روز دوم جان داده بود ، اسمای نازدانه اش در یتیم خانه به یتیمی رفته بود و عفت خودش به بدترین شکل پایمال شده بود . فریادی کشید و جای خراش هشت انگشت بر صورتش نمایان شد . 
سید محمد عارف حسینی
18 اسد 1391 / مشهد

هميشه در سر چوک با کراچي کهنه ي خود ميوه مي فروخت ؛ ماه رمضان که مي شد ميوه هاي تازه روي کراچي مي چيد و تا وقت افطار ، رزق حلال کسب مي کرد و ورد زبانش اين بود که : " اولادايم ! فکرتان باشه که مهمان خدا هستيم ، همو قسم باشن که صاحب خانه انتظار داره " . سفره ي افطار با محبت هاي پدرانه اش آراسته مي شد و خنده هايش ، روح شادي در کالبد اولادهايش مي دميد 

ضعف از سر و رويش مي باريد . دو زانو نشسته بود و قرآن کوچکش در دستان ، آرام آرام زمزمه مي کرد . رفته رفته متوقف مي شد و به سختي لبهاي خشکش را تر مي کرد و ادامه مي داد . امروز هم بدون سحري روزه گرفته بود . مثل مادرش و البته پدر پيرش که صبح از خانه خارج شده بود در پي لقمه ناني براي افطار . به افطار چيزي نمانده بود . مادر فقط چاي آماده کرده بود و چند تکه نان که از شب گذشته در دسترخان مانده بود . هوا رو به تاريکي مي رفت . بوي برنج دم کشيده و البته دود کبابي که از چند خانه آنطرف تر مي آمد ، هر گرسنه اي را ديوانه مي ساخت . رفته رفته که اين رايحه بيشتر مي شد ، مادر نگاه دلسوزانه و از روي ناچاري به دخترکش مي انداخت اما " ناجيه " سعي مي کرد از زير نگاه مادر فرار کند و ادامه مي داد : " و يطعمون الطعام علي حبه مسکينا و يتيما و اسيرا ....." ....صداي دروازه ي حولي شنيده شد . مادر با بيم و اميد از پشت کلکينچه نگاهي به آنسوي شيشه انداخت ؛ " بخه بچه م که پدرجانت آمد سيل کو چي د دستشه بگير از دستش " .... ناجيه دوان دوان بطرف در اتاق رفت . در باز شد . " شرمندگي " وارد خانه شد . وقتي ناجيه را با شوقش ديد ، چشمانش تر شد و چون رمقي نداشت ، دو زانو نشست و او را در آغوش گرفت : " روزه ت قبول باشه جانِ پدر " .... بله ! باز هم کاري براي پدر مهيا نشده بود و با دستان خالي بازگشته بود . اما ناجيه که امسال تازه روزه دار شده بود ، صورت پدر را بوسيد و گفت : " بيا پدر که مادر جان يک چايي دم کده که د عمرت نخورده باشي ، روزه خودتام قبول باشه پدرجان " . نگاه زن و مرد به هم دوخته شد و مرد با شرم ، ابروهايش را بالا انداخت ، يعني که نشد ، زن دست او را بوسيد و گفت : " قوت قلبم خوش آمدي ...مانده نباشي " ....صداي اذان بلند بود " الله اکبر الله اکبر " ...... و سفره ي خالي اما پر محبّتِ افطار !
سید محمد عارف حسینی
مشهد / 14 اسد 1391

شربت آلوبالو خشک

معمولاً در اوایل بهار الی رسیده میوه ها به مصرف میرسد .



شربت آلوبالو تازه

آلوبالو را شسته هسته و چوبک آن را برطرف میکنم .(هسته و چوبک آلوبالو برای درمان درد گرده خیلی مفید است . لهذا نگهدارید ) توسط مکسر آلبالو را مکس میکنیم . با اضافه نموده قدری آب و بوره نوش جان کنید . همچنان برای تزیین گیلاس شربت از آلوبالو استفاده میکنیم .

شربت آلبالو افغانی

مواد لازم

۱- آلوبالو خشک یک کیلو

۲- آب یک لیتر

۳- بوره



طرز تهیه :

ابتدا آلبالو را چند آب پاکیزه شسته در بین ظرف که زنگی نباشد ! انداخته و بالایش آب علاوه نموده در جای محفوظ و سرد میگذاریم .

بعد از یک روز آب آلوبالو را در بین گیلاس ها گرفته معه بوره در صورت گرمی هوا با اضافه نموده توته های یخ نوش جان میکنند . دوباره بالای آلبالو مذکور آب میریزند .

یک روز بعد شربت را نوشیده وآلوبالو ها را درآخیر باشربت یاهم با نمک  نوش جان  کنید !

برفک آلوبالو :

آلوبالو ها شسته هسته و چوبک آن رابرف کرده مکس نموده با بوره شیرین میکنیم . قدری یخ را رنده نموده  رویش شریت علاوه  نموده نوش جان کنید .

نوت :

مدت نگهداری آلبالو تر کرده  یک هفته میباشد .

آلبالو را نظر به مصرف و تعداد نفر تر  کنید .

آشک گوشتی افغانی

مواد لازم

۱-  آرد ترمیده ۱۰۰۰ گرام

۲-  تخم یک عدد

۳-  گوشت سرخی ۷۵۰ گرام

(کوفته  شود .)

۴-  پیاز دو عدد

۵-  سیر

۶-  نمک

۷-  نعناع

۸-   رب رومی دو قاشق کلان

۹-  روغن

۱۰-  چکه یا قورت

۱۱-  آب

۱۲ - لوبیا سرخ

۱۳- کوری یا زردچوبه



خمیر آشک

۱-  آرد را با آب شیر گرم تخم و نمک  ۲۰گرام روغن مایع خمیر  کنید. برای دقیقه۳۰ بگذارید.بعدا ذغاله های کوچک از خمیر برداشته درجه اول بعداً دوم بعد  سوم و بعداً درجه چهارم خمیر را نازک هموار نموده چهارگوشه  و یا مدور برش نماید . انگشتان دست را با آب تر نموده  یک طرف خمیر برش شده زده و مقداری نیم قاشق خورد گوشت تهیه شده  در بین آن گذاشته سر آشک را  با محکم ببندید .



مواد داخل آشک

۲.. گوشت کوفته شده را نمک سیرو مصالحه بزنید.



لعاب روی آشک

۳.. روغن را داغ نموده  رومی و سیر لعاب نموده و نمک را نیز بالای آن علاوه نموده بمانید به روغن بیاید.  لوبیا را نیز نرم کرده آب اش  را برطرف کنید و بالای لعاب آماده شده بریزید. ویا از کنسرو لوبیا استفاده نماید . 

۴-  چکه را نیز با سیر کوبیده شده ، آب سرد و نمک در حل کنید .

۵-  یک دیگ بزرگ آب وقدری نمک  علاوه نموده  بالای حرارت  قرار دهید . بگذارید آب به غلیان بیاید .

۶- خمیر را توسط ماشین نازک نموده  بعداً به شکل دلخواه ی خود  شما چارکنجه و یا گرد خمیر را ببُرید. گوشت را در بین خمیر ها برش شده قرار داده و محکم بسته کنید. همه آشک ها را در بین تکری  آرد پاش داده و بیچیند.

همین که تٌکری پر شد روی آن را با دستمال پاکیزه بپوشانید. که آشک ها خشک نشوند. همین که پرکردن آشک تمام شد. به احتیاط آشک ها را به دیگ آب  جوش بی اندازید. غوری ها را چکه بزنید.همین که از پخته بودن آشک مطمین شدید . توسط آشک صاف آب ان را برطرف کرده آشک ها را در  بین غوری بریزید و روی آشک ها را چکه بی اندازید.

لعاب آماده شده را نیز انداخته ومصالحه های را خوش دارید .  مثلاً نعناع مرچ سرخ ... پاش داده نوش جان کنید.

آشک گندنه هوسانه لذیذ افغانی

آشک

خمیرآش مانند آش آماده میگردد. آشک درافغانستان عزیزاز گندنه

وگوشت طبخ میگردد .

به شکل های مختلف نیم دایره و شکل مزاری روی  انگشتان

دست  تاب داده میشود .

 تهیه میگردد . من برای شما عزیزان طرز تهیه آن را با اشکال

متخلف آموزش میدهم .

همچنان بر علاوه جوش دادن آشک با آب شما عزیزان میتواند آشک

را در بین دیگ منتو یا بخار آب نیز طبخ کنید . خیلی خوشمزه میاید .

آشک گندنه یی

 مواد لازم

 ۱ـ  گندنه دو  کیلو

۲ - آرد ترمیده ( صفر سه ) دو کیلو

۳-  یک عدد تخم

۴ ـ  آب

۵-  چکه ۵۰۰ گرام

مواد لازم برای لعاب آشک

 ۱-  روغن به اندازه دلخواه

 ۲-  رب رومی دو قاشق کلان

 ۳-  سیر دلخواه

 ۴-  دالنخود ۱۵۰ گرام

 ۵-  گوشت کوفته ۲۰۰ گرام

 ۶-  مرچ و نعناع

 ۷- زردچوبه  نیم قاشق خورد

 طرز تهیه

۱-  ابتدا گندنه را چیده ( قسمت سر و آخر آن را دور میکنند) به

طور منظم بالای هم قرار داده میده میده ریزه میکنند.

بعداً با آب فراوان شسته  و برای حفظ الصحه بهتر است که گندنه 

رادر بین پتاس ( پتاسیم پرمنگنات) و یا نمک هم خاصیت میکروبکش

 دارد حد اقل ۲۰ دقیقه تر کنید.

۳ -  گندنه شسته شده را در بین چلو صاف بگذارید. نمک و کمی

روغن یک یا دوقاشق  مرچ خشک و یا مرچ تازه اگر خوش دارید.

 اضافه کرده ( روغن برای نرم ساختن کندنه اضافه میکنیم.)

گندنه با  مواد که اضافه کردید .

 با دست خوب مخلوط نماید. و کمی هم فشار دهید  که آب گندنه برآید.

۳- آرد را با آب شیرگرم نمک و تخم ( برای اینکه آش حین

جوش  خوردن بازنشود  لازم است.) مگراکثراً خانم های عزیز بدون

تخم خمیر میکنند . فرق ندارد سخت خمیر کنید. مهم آرد است . جنس

بهتر باشد . هنگام جوشیدن آشک ها  باز نشوند .

برای مدت ۲۰دقیقه بگذارید استراحت  کند. بعداً از خمیر آماده شده به اندازه مناسب برداشته

توسط آشگز یا ماشین نازک کنید. و به شکل چهار کنجه یا دایروه

برش کنید.

 به اندازه که زیاد بزرگ نباشد. هم چنان هنگام هموار نمودن خمیر

دقت لازم است تمام زغاله ها را یکسان هموارکنید. 

 دبل و نازک نشود.  هنگام پختن یکی خام و دیگر پخته میشود

۴ـ  خمیر را به هر شکل که برش کرده اید بگیرید  انگشت های دست 

 خود را آب زده بروی خمیر برش شده بزنید. 

 بعداً در بین آن گندنه پر کرده و آنرا محکم بسته کنید.

۵- بروی تکری یا پتنوس آرد بریزید و آشک های جور شده را بچیند.

بالای آن یک دستمال که پاک وخشک باشد هموار کنید.

دریک دیگ کلان در جریان پر کردن آشک آب و نمک را روی حرارت

بگذارید .   که به جوش بیاید. آب باید  شور طعم  باشد .

آشک های را به آب جوش انداخته برای ۱۰ الی ۱۵ دقیقه جوش

آشک های توسط آشک صاف برداشته  ظرف مورد نظرتان  را چکه

بزنید. سپس آشک به آن ریخته روی آن چکه بی اندازید .

و لعاب آماده شده مرچ و مصالحه را بالای آشک پاش داده نوش جان

 کنید.

  طرز تهیه لعاب آشک

 دربین ظرفی مقدار روغن  روي حرارت میگذاریم . رب را علاوه نموده

سرخ میکنیم .  گوشت کوفته  شده نمك ورا به آن اضافه كرده  کمی

تفت میدهیم . سپس  مقدار آب علاوه نموده  ميگذاريم . به طور پاشان 

 پخته شود.

سپس دال نخود  را به آن اضافه نموده  بعد از پخته شدن حرارت را

خاموش ميكنيم . 

چکه در نیز حل میکنیم .

  سير را  رنده كرده با چكه يا ماست و نمك مخلوط ميكنيم.   اگر لازم

داشت قدری آب نیز می ریزیم .

سرویس نمودن آشک روی سفره

 ته ظرف مورد نظر را چکه میزنیم .

سپس آب  آشك پخته شده کاملا برطرف نموده  بالای آن  ريخته و

دوبازه  روي آن چکه میریزیم .

لعاب روی آشک ریخته و قدری  روغن را زردچوبه داغ نموده بالای

 آن می اندازیم .

 همچنين روی آشک را گشنیز تازه ، نعناع خشك  ، مرچ و مساله

های دیگر  را روی آن پاشيده به طعم بیشترش افزوده و  نوش جان

 ميكنيم .

نوت !

اکثرا برای لعاب روی آشک تنها روغن و زردچوبه رااستفاده میکنند.

برای لعاب روی آشک  لوبیای سرخ هم خیلی خوش مزه است.

قورمه رومی تازه با مرچ سیر هم گاهی مورد استفاده قرار میگیرد.

نذر هفت میوه

مواد لازم

۱- سه نوع کشمش

-  کشمش سرخ نیم کیلو

- کشمش سبز نیم کیلو

- کشمش سیاه (مُنقه ) نیم کیلو

۲- شکر پاره یا غولنگ یک کیلو

۳- سنجد ۲۰۰ الی ۲۵۰ گرام

۴- چهارمغز ۲۰۰ گرام

۵- پسته۲۰۰ گرام

۶- بادام۲۰۰ گرام

۷- عرق گلاب ، هیل



طرز تهیه :

دو شب قبل از نوروز اول کشمش را چیده  وهمه میوه ها خشک  را خوب شسته و پاک  میدارند.بعد در بین دیگ گنجایش آن را  داشته باشد علاوه میدارند. سپس آب شیر گرم ( یک بر چهارم حصه میوه  و سه بر چهارم حصه آب )را بالای ان علاوه  میکنند . سر دیگ را بسته و در جای سرد  نگهداری میکنند . یک شب از نوروز چهارمغز ، پسته و بادام  را با آب گرم تر میکنند . بعدا پوست  میکنند . میوه ها مذکور بنام مساله هفت  میوه یاد میگردد . درروز نوروز قدری عرق گلاب و هیل با فت 
میوه علاوه میکنند .

اکثر مردم مساله هفت میوه را بین دیگ  بالای میوه ها دیگر می اندارند. و مخطوط میکنند . بعضی ها هم علیحده  نگهمیدارند.و حین سرویس یکمقداری آن را  با میوه تر کردن اضافه میکنند .  روز نوروز ابتدا بزرگان فامیل بالای دیگ هفت میوه دعامیکنندالبته که نذرهفت میوه را به روح حضرت علی رض فاتح میکنند  بعدا سر دیگ را باز میکنند .

اغضای خانواده سال نورا بهم تبریک گفته و میوه تر کرده را نوش جان میکنند.

منتو غذای افغانی

مواد لازم

۱-  گوشت سرخی یک کیلو ( گاو، گوساله )

۲-  پیاز دو کیلو

۳-  آرد ترمیده ، صفر سه، سه کیلو

۴-  روغن بقدر لازم

۵-  رب رومی دو سه قاشق کلان

۶-  دالنخود یک پیمانه 

۷- چکه ۵۰۰ گرام

(با سیر و نمک حل کنید )

۸- ادویه جات ( مرچ سیاه ،تخم گشنیز ، نعناع )

۹- نمک

۱۰- مقدار سیر  مربوط  به  ذایقه شما !



خمیر منتو:

۱- دوکیلو آرد را با نمک مقداری ۲۰ گرام روغن با آب شیر گرم خمیر نماید . بگذارید  استراحت نماید .

۲- گوشت را شسته و  یخنی طبخ  نماید . گوشت باید به اندازه ی نرم گردد.  با دست کنده شود . بعداً از ماشین رد کنید . پیازرا پوست گرفته خلال کنید . و یا هم  ماشین سلاد را استفاده کنید . از ماشین گوشت اصلا استفاده نکنند ! پیاز و گوشت را با نمک و تخم گشنیزمرچ تازه مخلوط کنید .

۳- خمیر را نازک هموار نموده چارکنج برش نماید . طوریکه به تصویر میبیند . مقداری یک قاشق کلان مواد تهیه شده را در بین منتو گذاشته هر گوشه آن را با هم محکم نماید . بعداً هر دو طرف را باهم محکم نماید .



۴- مقداری آب به دیگ روی حرارت گذاشته قالب های دیگ را روغن چرب نماید . منتورا روی قالب جالی  پهلو به پهلواما دورتر از همدیگر چیده قالب ها بالای همدیگر قرار دهید . معمولا دیگ منتو دارای دو الا چهار طبقه میباشد.  بالای طبقه اول که دیگ آبجوش میباشد .   بگذارید بعد از ۲۰ دقیقه جای  قالب ها عوض نموده اولی را آخر و آخیر را اول  بگذارید . بعد از پخته شدن منتو طی غوری را چکه زده منتو را کشیده رویش دوباره چکه بزنید . لعاب را انداخته با نعناع مرچ سیاه و لذیذ نموده با گشنیز دیزان نماید .

منتو آماده است .



طرز تهیه لعاب منتو

دالنخود چند آب شده قبلاً تر نماید . بعداً با آب روی حرارت بگذارید  نرم گردد . قابل یادآورست بنوسیم .  برای تهیه لعاب ازپیاز  نیز استفاده میکنند  . اما من خودم لعاب را بدون پیاز تهیه میکنم . چون منتو خودش پیاز کافی دارد . روغن را داغ نموده  . رب رومی را علاوه میکنم . سپس دالنخود را روی لعاب انداخته بگذارید نمک را به خود جذب نموده و سر روغن بیاید .

۲- اکثرا خانم های عزیز دالنخود را با آب کم روی حرارت گذاشته  همین که  نرم گردید . بالای آن روغن مایع و رب مساله و نمک را علاوه میکنند .



خمیر را چهار کنجه برش نموده مواد تهیه را یک قاشق در بین آن گذاشته هر چهار گوشه خمیر را هم یکجا محکم نماید . بعدا دو دو گوشه را از بغل را باهم یکجا محکم نماید . این ساده ترین شکل منتو است .

در بین خمیر چهارکنجه مقدار مواد تهیه شده را گذاشته و هر چهار گوشه را باهم بچسپانید . سپس دواطرافش باهم  بچسپانید .

منتو را  در ظرف مخصوص منتو پزی گذاشته با بخار آبجوش طبخ کنید . یک نکته مهم برای خانم عزیز  چشم براه مهمان عزیزان شان اند . ودر منوی غذای ها منتو نیز شامل است . شما عزیزان میتوانید منتو را یک روز قبل تهیه کنید . برای مدت ۱۵ دقیقه روی حرارت با بخار آبجوش بگذارید .دیگ منتو را تا فردا در جای سرد بگذارید .

کچالو جوش داده آشپزی افغانی

گرمک کچالو ، کچالو آبپز کچالو جوشانده و کچالو جوشَک نیز گویند . بیشتر در تفریح گاه ها بفروش میرسد . گاهی هم در خانه ها خانم ها عزیز عصرانه
و یاهم برای سفره افطاری ماه مبارک رمضان تهیه میدارند .

اینوع کچالو با چاشنی ها مختلف مانند چتنی، تُرشی،آچار ، چکه، روغن داغ مرچ و نمک... سرویس و نوش جان میشود .

اینک کچالو جوش داده شده را با چاشنی سرکه برای شما عزیزان مینویسم .



مواد لازم

۱- کچالو

۲- آب

۳- مرچ و نمک

۴- چاشنی ها دوست دارید .



طرز تهیه :

کچالو را چند آب شسته در بین دیگ باآب روی حرارت میگذاریم . کچالو را تا وقتی حرارت میدهیم . کارد به خوبی داخل کچالو فرو برود ! آب کچالو را صاف کرده میگذاریم سرد گردد پوست کچالو را برطرف کرده با کارد یا کچالو تراش رنده میکنیم .

در بین نیم کاسه ها انداخته و رویش مرچ نمک و چاشنی را علاوه نموده نوش جان کنید .

قیماق چای افغانی

مواد لازم



۱- چای سبز گلاس (نیم استکان)     (از چای استفاده میکنیم که چند لحظه  بعد از دم کردن خود سرخ میکند.)

۲- آب  ۵ یا ۶ گلاس (استکان)

۳- هیل  برای خوش بوی.

۴- شیر  الی ۴ لیتر

۵- سودا پولی نیم قاشق خورد برای تعیین رنگ خیلی مهم است .

۶- قیماق بقدر لازم قیماق وطنی یا قیماق ها دیگر



طرز تهیه :

۶ گیلاس آب و نیم گیلاس چای سبز در بین ظرف روی حرارت میگذاریم .به جوش بیاید . سپس  نیم قاشق پولی‌  انداخته خوب جوش بدهید .تا که رنگ جگـری  تاریـک را به خودبگیرید. بعدا در بین ظزف  دیگر کمی آب انداخته توسط ملاقه کم کم چای را طوریکه ملاقه از سر دیگ بلندتر گـرفته شود و کم کم چای بالای  آب علاوه گردد  .

که این عمل را  با د گردان گویند. به‌همین شکل ۷ با ر آب گرفته با د میکنیم از یک ظرف با دگر ظرف سپس آب رادوباره بجوش آورده بعدا شیررا انداخته و بوره هیل اندخته لیکن نگزارید جوش بیاید .


باید گفت چهار لیتر شیر را یکباره علاوه نکنید ! مقدار شیر را نظر با رنگ قیماق چای تعیین کنید . رنگ قیماق چای باید رنگ قشنگ گلابی رنگ شیبه شگوفه  فتالو را به خود بگیرد . شیر تهیه شده را در گیلاس ها ریخته و قدری  قیماق را بالایش علاوه میکنیم

بولانی ماشی

مواد لازم

۱-  آرد ترمیده (صفر سه) یک کیلو

۲-  ماش ماش دو پیمانه

۳-  روغن

۴-  نمک

۵-  پیاز دو عدد

۶-  آب



طرز تهیه

آرد را با آب شیر گرم  نمک و دو قاشق روغن مایع خمیر نماید .خمیر بولانی باید زیاد سخت نباشد . راحت هموار گردد . خمیر را بگذارید استراحت نماید . مقداری ماش را شسته آب پز طبخ نماید . روغن را داغ نموده پیاز را ریزه نموده با روغن سرخ نماید . آب ماش را بر طرف نموده روی روغن و پیاز علاوه نماید .مقداری آب بالای آن ریخته بگذارید ماش با روغن و پیاز مخلوط گردد . ماش تهیه شده را از روی حرارت دور نموده بگذارید سرد گردد . ذغاله های کوچک از خمیر برداشته مدور نازک هموار نموده و به مناصفه خمیر ماش را هموار نموده و بولانی را شکل نیم دایره محکم ببندید هنگام بریان نمودن باز نشود .

بعد پر نمودن بولانی ها را پشت و روی در بین روغن سرخ نموده و نوش جان نماید .